Các nhóm sinh viên tham dự khảo sát tại chợ Long Biên và các khu vực lân cận 

Chương trình Xưởng thiết kế kiến trúc Quốc tế AIAC 2025 vừa chính thức khai mạc tại Hà Nội, quy tụ 14 nhóm sinh viên ưu tú đến từ các trường đại học hàng đầu thế giới như Đại học Tokyo (Nhật Bản), Đại học Thanh Hoa (Trung Quốc), Đại học Quốc gia Gyeongsang (Hàn Quốc), Trường Kiến trúc Paris-Belleville (Pháp), Đại học Ricardo Palma (Peru), Trường Đại học Xây dựng Hà Nội... Đây là sự kiện học thuật tầm quốc tế, tạo ra không gian trao đổi sáng tạo và hợp tác đa chiều trong lĩnh vực thiết kế đô thị - kiến trúc.

Điểm nhấn đặc biệt của chương trình năm nay chính là chủ đề “Cải tạo và tái thiết chợ Long Biên” – một địa điểm gắn bó sâu sắc với lịch sử và đời sống văn hóa của người Hà Nội. Việc lựa chọn chợ Long Biên làm đối tượng nghiên cứu không chỉ mang ý nghĩa kiến trúc mà còn mở ra những cách tiếp cận đa chiều về bảo tồn di sản, cải tạo đô thị và kết nối cộng đồng.

Nằm ở phường Phúc Xá, quận Ba Đình, chợ Long Biên có diện tích 2,75ha, được xây dựng từ năm 1991 và hiện là một trong những đầu mối phân phối hoa quả, nông sản lớn nhất Thủ đô. Tuy nhiên, sau hơn ba thập kỷ hoạt động, chợ đang đối mặt với nhiều bất cập: hạ tầng xuống cấp, giao thông rối loạn, thiếu bãi đỗ xe, không gian chật hẹp, mất vệ sinh và chưa đảm bảo an toàn phòng cháy chữa cháy. Về mặt kiến trúc, dấu ấn lịch sử của chợ chưa được gìn giữ đúng mức, gây lãng phí một phần giá trị văn hóa đặc hữu giữa lòng đô thị phát triển.

Chính vì vậy, Ban tổ chức kỳ vọng các phương án thiết kế sẽ mang đến giải pháp tổng thể, gắn kết hài hòa giữa bảo tồn di sản và phát triển bền vững. Những bản thiết kế không chỉ hướng đến việc cải thiện chức năng buôn bán, mà còn phải thổi hồn vào không gian, biến khu chợ thành điểm nhấn văn hóa – nghệ thuật, nơi diễn ra các hoạt động cộng đồng như ẩm thực đường phố, biểu diễn nghệ thuật, không gian xanh mở, chợ đêm truyền thống mang tính biểu tượng của Hà Nội.

Hơn cả một cuộc thi, AIAC 2025 được kỳ vọng sẽ là chất xúc tác để khơi nguồn cảm hứng quy hoạch cho chợ Long Biên – nơi quá khứ và tương lai gặp gỡ, truyền thống và hiện đại hòa quyện, từ đó góp phần thúc đẩy diện mạo đô thị Ba Đình nói riêng và Hà Nội nói chung phát triển một cách văn minh, bền vững.

Đại diện UBND quận Ba Đình cho biết, những ý tưởng xuất sắc, khả thi sẽ được tiếp tục nghiên cứu để phục vụ định hướng quy hoạch và thực hiện các dự án cải tạo khu vực chợ Long Biên trong thời gian tới, góp phần hiện thực hóa mục tiêu đưa nơi đây trở thành điểm đến văn hóa – thương mại đặc trưng giữa lòng Thủ đô.

Phương Nhung