Cơ sở trợ giúp xã hội là gì?

Theo Nghị định 103/2017/NĐ-CP, cơ sở trợ giúp xã hội gồm hai loại hình: công lập và ngoài công lập. Trong đó, các cơ sở công lập do Nhà nước thành lập, đầu tư cơ sở vật chất và đảm bảo nguồn lực hoạt động; các cơ sở ngoài công lập do tổ chức, cá nhân trong và ngoài nước đầu tư và tự chủ về tài chính.

Đa dạng loại hình phục vụ nhiều nhóm đối tượng đặc thù

Cơ sở trợ giúp xã hội hiện có nhiều loại hình với chức năng chuyên biệt như: chăm sóc người cao tuổi, chăm sóc trẻ em có hoàn cảnh đặc biệt, người khuyết tật, người tâm thần, hoặc trung tâm công tác xã hội tư vấn khẩn cấp và hỗ trợ tái hòa nhập cộng đồng. Ngoài ra còn có cơ sở tổng hợp chăm sóc đồng thời nhiều nhóm đối tượng yếu thế và mô hình linh hoạt khác theo quy định pháp luật.

Đối tượng phục vụ - những người cần được bảo vệ và sẻ chia

Cơ sở trợ giúp xã hội tiếp nhận nhiều nhóm đối tượng có hoàn cảnh khó khăn, từ người già, người khuyết tật, trẻ em mồ côi, người bị bạo lực gia đình, nạn nhân xâm hại tình dục, buôn bán người, đến cả người chưa thành niên không có nơi cư trú ổn định. Bên cạnh đó, còn hỗ trợ người dân tự nguyện tìm đến để nhận dịch vụ công tác xã hội, tham gia phục hồi chức năng hoặc tái hòa nhập cộng đồng.

Nhiệm vụ không chỉ là chăm sóc mà còn hướng đến tái hòa nhập xã hội

Không chỉ dừng ở việc chăm sóc, nuôi dưỡng, các cơ sở trợ giúp xã hội còn cung cấp dịch vụ y tế ban đầu, tư vấn tâm lý, phục hồi chức năng, tổ chức dạy nghề, giáo dục văn hóa và kỹ năng sống. Đây là nơi khởi tạo lộ trình tái hòa nhập xã hội một cách bền vững, trong đó mỗi người được hỗ trợ không chỉ sống tiếp, mà còn sống có giá trị.

Kinh phí hoạt động: Sự chung tay của Nhà nước và cộng đồng

Các cơ sở công lập được đảm bảo bởi ngân sách nhà nước, bên cạnh nguồn thu từ dịch vụ, sản xuất, hỗ trợ từ tổ chức, cá nhân. Các cơ sở ngoài công lập chủ động nguồn lực tài chính, nhưng vẫn có thể nhận hỗ trợ ngân sách trong trường hợp tham gia cung cấp dịch vụ công. Mô hình tài chính linh hoạt là yếu tố quan trọng giúp hệ thống này vận hành hiệu quả và bền vững.

Khung pháp lý rõ ràng, bảo đảm thực thi đồng bộ

Hệ thống văn bản pháp lý liên quan đến cơ sở trợ giúp xã hội tương đối đầy đủ, gồm: Nghị định 103/2017/NĐ-CP và các văn bản như Nghị định 20/2021/NĐ-CP, Nghị định 76/2024/NĐ-CP, Nghị định 130/2021/NĐ-CP, cùng các thông tư hướng dẫn từ Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội. Những văn bản này quy định rõ đối tượng phục vụ, quyền lợi, chế độ, tiêu chuẩn, quy trình quản lý và cơ cấu nhân lực tại cơ sở.

Góp phần xây dựng xã hội bao trùm, không ai bị bỏ lại phía sau

Cơ sở trợ giúp xã hội không chỉ là mái nhà tạm cho người yếu thế mà còn là thiết chế quan trọng trong chiến lược an sinh xã hội của quốc gia. Việc đầu tư, vận hành hiệu quả hệ thống cơ sở trợ giúp xã hội chính là hiện thực hóa chủ trương "không ai bị bỏ lại phía sau", hướng tới xây dựng một xã hội nhân văn, bao trùm, công bằng và phát triển bền vững.

Trần Thị Thu Huyền